Badania i analizy ekonomiczne są niezbędnym narzędziem pomagającym firmom rozpoznać, jakie procesy zachodzą w gospodarce w danym momencie. Na ich podstawie są projektowane zmiany i podejmowane decyzje na szczeblu politycznym i finansowym, które mogą znacząco wpływać na rozwój społeczeństw i krajów. Ale opierając się na ich wynikach można również podejmować świadome strategiczne decyzje w przedsiębiorstwach, dotyczące m.in. polityki kadrowej, płacowej, kierunku inwestycji czy identyfikacji rynków, na których firma mogłaby oferować swoje produkty.
Teraz, gdy globalni eksperci poważnie biorą pod uwagę nadejście wielkiego kryzysu, badania i analizy ekonomiczne mogą się stać wsparciem dla firm, nad którymi wisi widmo zapaści gospodarki.
Rodzaje analiz ekonomicznych
W zależności od potrzeb firmy, można przeprowadzić analizę dla całej gospodarki (analizę makroekonomiczną) lub dla konkretnego sektora gospodarki czy przedsiębiorstwa (analizę mikroekonomiczną).
Analiza makroekonomiczna dostarcza danych ilościowych na temat gospodarki.
Analiza mikroekonomiczna znajduje zastosowanie w badaniu konkurencji w danym sektorze, finansów przedsiębiorstwa, kosztów działalności, identyfikacji barier wejścia na rynek itd.
Cele analiz ekonomicznych
W ramach badań i analiz ekonomicznych możemy przeprowadzić m.in.:
- Badanie wielkości rynku wybranych branż
Pozwala na ocenę potencjału każdej z analizowanych branż. W ramach takiego badania określa się wartość rynkową branży, identyfikuje jej najbardziej dochodowe segmenty, głównych graczy, trendy i czynniki wpływające na rynek, prognozy wzrostu rynku czy też porównuje się branżę na tle innych pod względem wielkości oraz wpływu na PKB, zatrudnienie, innowacje itd.
- Prognozy gospodarcze, np. inflacji, PKB
Dzięki prognozom gospodarczym można oszacować przyszłe trendy interesujących nas wskaźników ekonomicznych. Analizy bazują na zaawansowanych modelach ekonomicznych, danych historycznych oraz bieżących warunkach rynkowych. Prognozy umożliwiają lepsze zrozumienie dynamiki rynku, identyfikację potencjalnych zagrożeń i szans dla gospodarki, dzięki nim możliwe jest podejmowanie bardziej świadomych decyzji w sektorze publicznym i prywatnym.
- Badania i analizy otoczenia przedsiębiorstwa
Obejmują ocenę czynników zewnętrznych wpływających na funkcjonowanie firmy, takich jak otoczenie makroekonomiczne, sytuacja rynkowa, konkurencja czy regulacje prawne. Pozwalają one na identyfikację szans i zagrożeń, które mogą wpłynąć na strategię przedsiębiorstwa oraz jego pozycję rynkową. Możliwe jest dzięki nim dostosowanie działań operacyjnych i strategicznych do zmieniających się warunków zewnętrznych.
- Badanie popytu i podaży
Polega na analizie zależności między ilością dóbr i usług, które konsumenci są skłonni nabyć, a ilością oferowaną przez producentów przy różnych poziomach cen. W ramach badania identyfikuje się czynniki wpływające na zmienność popytu i podaży, takie jak dochody, preferencje konsumentów, koszty produkcji czy polityka rynkowa. Wyniki analizy umożliwiają przewidywanie trendów rynkowych, ocenę równowagi rynkowej czy podejmowanie decyzji strategicznych.
- Opracowanie strategii rozwoju przedsiębiorstwa
Polega na kompleksowej analizie obecnej sytuacji firmy, w tym jej zasobów, otoczenia rynkowego oraz konkurencji, w celu określenia kierunków i celów dalszego rozwoju. Proces ten obejmuje identyfikację kluczowych obszarów wzrostu, takich jak ekspansja na nowe rynki, rozwój produktów czy optymalizacja procesów, a także opracowanie konkretnych działań i harmonogramów ich realizacji. Strategia powinna być oparta na danych ekonomicznych i finansowych, co zapewnia jej realizm i dostosowanie do aktualnych trendów rynkowych.
- Analizę ryzyka krajowego/sektorowego
Obejmuje ocenę czynników ekonomicznych, politycznych i społecznych, które mogą wpływać na stabilność i perspektywy danego kraju lub sektora gospodarki. W ramach tej analizy bada się m.in. ryzyko makroekonomiczne, zmienność regulacji, ryzyko polityczne, a także specyficzne zagrożenia, takie jak wahania popytu czy zakłócenia w łańcuchach dostaw. Celem jest identyfikacja potencjalnych zagrożeń dla działalności gospodarczej oraz ocena ich prawdopodobieństwa i skutków.
Techniki badań i analiz ekonomicznych
Badania i analizy ekonomiczne opierają się na wielu technikach badawczych, które dostarczają firmom cennych informacji z gospodarki. Do wykorzystywanych technik należą:
- CATI – wywiady telefoniczne
- CAWI – ankiety on-line
- PAPI – ankiety papierowe
- IDI – wywiady pogłębione bezpośrednie
- ITI – wywiady pogłębione on-line
- CAPI – ankiety stacjonarne na komputerze
- DR – desk research, analiza danych zastanych
- MOBI – ankiety stacjonarne na urządzeniach mobilnych
Techniki te bardzo często są łączone ze sobą w zależności od celu prowadzenia analizy. Przykładowo, mamy do zbadania, jak zmiany podatkowe wpłynęły na działalność małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce, oraz jakie są ich oczekiwania wobec przyszłych zmian. Do szybkiego zebrania opinii od dużej liczby respondentów możemy wtedy wykorzystać technikę CATI. Przedsiębiorcom preferującym wypełnianie ankiet on-line można zaproponować technikę CAWI, z kolei tym, którzy zgłoszą chęć wypełnienia tradycyjnej ankiety – PAPI. Pogłębione wywiady (IDI, ITI) posłużą w tym przypadku do uzyskania szczegółowych opinii od ekspertów podatkowych lub przedstawicieli dużych firm. Z kolei za pomocą techniki CAPI możemy dowiedzieć się wprost od respondentów opinii na badany temat, poprzez rozmowę on-line. Technika MOBI pozwala zaś na szybkie zebranie odpowiedzi z ankiet przy wykorzystaniu urządzeń mobilnych. Aby poznać kontekst ekonomiczny i przeprowadzone dotychczas badania dotyczące podatków, przydatne jest zastosowanie techniki DR (Desk Research).
Podejście łączenia technik pozwala stworzyć pełny obraz sytuacji i wyciągnąć trafne wnioski w analizach ekonomicznych. Jest to niezależne od branży, takie badania i analizy mają zastosowanie w każdej z nich, zarówno w przemyśle, jak i w budownictwie, czy też handlu, komunikacji, transporcie itd. Cel i zakres badań są dostosowane do aktualnych potrzeb danej firmy.
Podsumowanie
Analizując zmiany poszczególnych czynników w dłuższej perspektywie czasowej, można z dużym prawdopodobieństwem przewidzieć, jak poszczególne elementy otoczenia ekonomicznego będą kształtować się w przyszłości. Dzięki temu, przedsiębiorstwo może z wyprzedzeniem przygotować się na pojawiające się zagrożenia i z sukcesem wykorzystywać pojawiające się szanse na rynku, aby wzmocnić swoją pozycję. W zależności od potrzeb przedsiębiorstwo może zdecydować, czy chce mieć przeprowadzoną analizę makroekonomiczną, czy też mikroekonomiczną. Takie analizy odbywają się z wykorzystaniem zróżnicowanych technik badawczych, które są wybierane w zależności od specyfiki informacji, które chcemy uzyskać. W ciągle zmieniającym się otoczeniu, napędzanym nowymi trendami i rozwojem technologicznym, bieżące monitorowanie otoczenia jest koniecznością każdego przedsiębiorstwa, które chce się rozwijać i być zauważalne na rynku.
