Technologia, biznes i społeczeństwo tworzą trójkąt innowacji, którego zrozumienie jest kluczowe dla sukcesu projektów europejskich. Poziom Gotowości Technologicznej (TRL) jest szeroko stosowaną metodyką w ocenie stopnia dojrzałości technologii, od koncepcji po wprowadzenie na rynek.
Czym jest Poziom Gotowości Technologicznej?
Poziom Gotowości Technologicznej (TRL) to dziewięciostopniowa skala opracowana przez NASA w latach 70. XX wieku na potrzeby misji do Saturna w celu oceny dojrzałości technologii, produktu lub usługi. Od momentu wprowadzenia, TRL został przyjęty przez coraz większą liczbę agencji amerykańskich, Unię Europejską i obecnie jest szeroko stosowany w ocenie projektów badawczo-rozwojowych, stając się cennym narzędziem zarówno w procesie ubiegania się o dotacje, jak i poszukiwania inwestorów dla innowacyjnych przedsięwzięć.
Poziom Gotowości Technologicznej (TRL) rozciąga się od poziomu 1, gdzie technologia jest jeszcze tylko koncepcją, do poziomu 9, gdzie jest już w pełni gotowa do komercyjnego wdrożenia.
Konkretne Poziomy Gotowości Technologicznej
- TRL 1 czyli najniższa klasyfikacja, reprezentuje początkowy pomysł i opis podstawowych zasad nowej technologii.
- TRL 2 oznacza etap konceptualizacji wykorzystania technologii i rozpoczyna działania przygotowawcze do jej przyszłego zastosowania, takie jak badania analityczne.
- TRL 3 obejmuje badania mające na celu potwierdzenie koncepcji technologii, w tym testy laboratoryjne na niezintegrowanych komponentach.
- TRL 4 polega na testowaniu technologii w warunkach laboratoryjnych, co może prowadzić do ad hoc zintegrowanego sprzętu.
- TRL 5 dotyczy testowania technologii w symulowanych warunkach rzeczywistych, aby zweryfikować jej zastosowanie w przyszłych systemach lub urządzeniach.
- TRL 6 obejmuje testy technologii w warunkach zbliżonych do rzeczywistych, wykorzystując modele technologii lub demonstratory w warunkach laboratoryjnych.
- TRL 7 to demonstracja prototypu technologii w warunkach operacyjnych, np. w pojazdach lub operacyjnych środowiskach IT.
- TRL 8 obejmuje finalizację i demonstrację technologii w rzeczywistych warunkach, w tym próby i walidacje.
- TRL 9 oznacza, że technologia jest w pełni gotowa do komercjalizacji.
Rola TRL w Zabezpieczaniu Finansowania
Poziomy gotowości technologicznej są szeroko stosowane przez narodowe centra badawczo-rozwojowe, takie jak Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR) oraz Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP), do oceny postępu i gotowości do wdrożenia projektów badawczo-rozwojowych. W projektach finansowanych przez UE, takich jak Ścieżka SMART, wymagany jest minimalny poziom TRL 2, aby kwalifikować się do finansowania, przy czym poziom zaawansowania technologicznego wpływa również na wysokość wsparcia finansowego.
Określanie TRL dla Projektów B+R
TRL są integralną częścią procesów aplikacyjnych o fundusze, gdzie określenie osiągniętego poziomu gotowości jest warunkiem wstępnym. Precyzyjna identyfikacja TRL jest kluczowa dla zgodności z warunkami finansowania. Pomaga nie tylko w zabezpieczaniu wsparcia finansowego, ale także w negocjacjach z inwestorami lub firmami zainteresowanymi zakupem lub licencjonowaniem pomysłu.
Korzyści z Wykorzystania TRL i Działań B+R
Ramowa TRL ułatwia podejmowanie decyzji dotyczących finansowania i inwestycji w innowacyjne projekty na różnych etapach rozwoju technologicznego. Wykorzystanie TRL pomaga lepiej planować, organizować i zarządzać bieżącymi pracami, co przynosi korzyści nie tylko podczas ubiegania się o dotacje, ale przez cały cykl życia projektów badawczo-rozwojowych.
Pozostałe Poziomy Gotowości
Równie ważne dla innowacyjnych projektów są Poziom Gotowości Biznesowej (BRL) oraz Poziom Gotowości Społecznej (SRL). BRL ocenia, czy biznes model, plany marketingowe i możliwości organizacyjne są gotowe do obsługi nowej technologii, podczas gdy SRL bada, w jakim stopniu społeczeństwo jest gotowe przyjąć daną innowację.
Korelacja pomiędzy TRL, BRL, i SRL jest kluczowa:
Zaczynając od TRL: Innowacyjny produkt musi osiągnąć odpowiedni poziom technologiczny (np. TRL 6), gdzie prototyp jest już funkcjonalny w kontrolowanym środowisku.
Oceniając BRL: Następnie, analiza BRL pozwala zrozumieć, czy struktury biznesowe są gotowe na skalowanie technologii, co jest istotne, gdy produkt wchodzi w fazę komercjalizacji (TRL 7-9).
Rozważając SRL: Społeczna akceptacja technologii może być równie krytyczna. Produkty z wysokim TRL i BRL mogą nie osiągnąć oczekiwanych korzyści, jeśli nie zostaną zaakceptowane przez społeczeństwo czy nie będą dostosowane do jego wartości i potrzeb.
Zintegrowane podejście, które uwzględnia wszystkie trzy poziomy, zwiększa prawdopodobieństwo sukcesu innowacyjnych projektów, umożliwiając nie tylko technologiczne, ale i społeczno-gospodarcze wprowadzenie innowacji.
